ABD’li milyarderin koleksiyonundaydı… Anadolu kökenli 14 eser için iade kararı!

ABD’li koleksiyoner Michael Steinhardt yasa dışı yollardan elde ettiği 180 parça antik eseri ülkelerine iade edeceğini duyurdu. Söz konusu …

ABD’li koleksiyoner Michael Steinhardt yasa dışı yollardan elde ettiği 180 parça antik eseri ülkelerine iade edeceğini duyurdu. Söz konusu eserler arasında Türkiye’den kaçırılanlar da var.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı, dünyanın en büyük antik sanat eseri koleksiyoncularından Michael Steinhardt’ın Anadolu’ya ait eserler bulundurduğuna dair ABD’de Manhattan Bölge Savcılığı ve İç Güvenlik İstihbarat Birimi ile iletişime geçti. Steinhardt’ın mülküne yapılan baskın sonucu ele geçirilen eserlerin fotoğrafları Kaçaklıkla Mücadele Daire Başkanlığı’na gönderildi.

Türkiye, Bulgaristan, Yunanistan, İtalya, Lübnan, Ürdün, Mısır, İsrail, Suriye başta olmak üzere 11 ülkeye ait 70 milyon dolar değerinde 180 kültür varlığı tespit edildi. El konulan tarihi eserlerin fotoğrafları üzerinden yapılan detaylı incelemede, 14’ünün Anadolu kökenli olduğu saptandı.

TÜRKİYE’YE GETİRİLECEK

1960 yıllardan günümüze tüm kaçak kazı kayıtları, kaçak kazıların raporlandığı araştırma raporları, bilimsel yayınlar, bakanlık temsilci raporları, gazete haberleri, emniyet kayıtları, görgü şahitleri bilgileri incelendi. Bu incelemeler sonunda 14 parça eserin Anadolu kökenli olduğu saptandı. 14 eserin, 2022 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’ye iade edileceği belirtildi.

Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanı Zeynep Boz, Michael Steinhardt’ın mülkünde yapılan aramada tarihi eser kaçakçılığından bilinen bazı isimlere ait belgelerin de ele geçirildiğini, eserlerin Anadolu’dan yasa dışı yollarla götürüldüğünü söyledi.

“MICHAEL ARTIK KÜLTÜR VARLIĞI SATIN ALAMAYACAK”

Boz, “Eserlerin nereye ait olduğunu saptamak için küçük bölgelere ayırdık, binden fazla klasörü inceledik. Eserlerin ait oldukları bölgelerde kaçak kazı veya kültür varlığı kaçakçılığına ilişkin yargı kararlarını inceledik. Kaçak kazıyla yağmalanan bölgelerdeki eserlerin olduğunu tespit ettik. Bilgi, belge, görgü şahitleri bulduk. Bunları Manhattan Savcılık Ofisi ile paylaştık. Soruşturma sırasında onlar da kendi buldukları belgeleri bizimle paylaştı. Elde edilen önemli eserlerden geyik tipi riton, altından elbise aparatları, ana tanrıça idolü, dağ keçisi figürini, kuş idolleri, Kilia idolü olmak üzere 14 parça eserimiz ele geçirildi. Michael Steinhardt hapis cezası almayacak; ama sevindirici olan bir karar var. Steinhardt savcılıkla yaptığı anlaşmada, 180 eserin hakkından feragat ederek, hayatının geri kalanında kültür varlığı satın almayacağını beyan etti. Ayrıca Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik İstihbarat Birimi, Michael Steinhardt’ın kanunlara aykırı bir şekilde eser topladığı ve 12 ayrı suç ağıyla irtibatlı eserleri koleksiyonunda bulundurduğunu ortaya konması kültür varlığı kaçakçılığı suçunun ciddiyetini ortaya koyuyor” dedi.

“TÜRKİYE’YE İADE EDİLMEYEN YILDIZ AVCISI DA STEİNHARDT’A AİT”

Michael Steinhardt’ın 2017’de Christie’s Müzayede Evi’nde satışa sunduğu kamuoyunda ‘Yıldız Avcısı’ olarak bilinen Kilia tipi idol ile ilgili olarak dava açtıklarını, ancak kararın Türkiye’nin aleyhine çıktığını anımsatan Boz, “Steinhardt, mülkiyet davasını Türkiye tarafından ortaya konan delillere rağmen kazanmıştı. Mahkeme karar gerekçesinde Steinhardt’ın eseri metropolitan müzesinde sergilendiğini ve Türkiye’nin eser teşhirdeyken haberdar olması gerekirken aksiyon almadığını belirtti. Türkiye bu kararı temyize götürdü ve 2022 yılının ilk yarısında temyiz mahkemesinin karar vermesi bekleniyor. Aslında yasa dışı olan bu eserlerin Metropolitan Müzesi gibi dünyaca ünlü bir kültür kurumunda sergilenmesi piyasada dolaşımlarını adeta meşrulaştırmak için kullanılıyor. Yasa dışı eserlerin fiyatlarını arttırıyor, ayrıca kamuya açık bu sergilemeler sayesinde, daha sonraki zamanlarda eserin iadesi için köken ülkelerce açılan davalarda zaman aşımı gibi sebeplerle hukuki engeller ortaya çıkıyor” diye konuştu.